خنک کردن CPU | نحوه کار فن سی پی یو و خنک کننده آبی

در این مطلب درباره شیوه ­های خنک­ سازی CPU، و قطعاتی که برای خنک کردن CPU استفاده می­شوند صحبت می­کنم. همچنین، دو نوع روش سردکنندگی که برای خنک سازی CPU استفاده می شوند، یعنی خنک­­ کننده آبی و تهویه با فن، را بررسی می­کنم.

نقش هیت سینک در خنک کردن CPU

مهم­ترین تولید کننده حرارت در کامپیوتر CPU است. CPU مغز کامپیوتر است و گرمای زیادی را ظرف مدت زمان بسیار کوتاهی تولید می­کند. در واقع، اگر CPU به تنهایی کار کند، یعنی قطعه ­ای برای خنک کردن CPU وجود نداشته باشد، به احتمال زیاد ظرف 10 ثانیه میسوزد. برای حل این مشکل، هیت­ سینکی روی CPU گذاشته می­شود تا حرارت تلف شود. هیت­ سینک در واقع یک بلوک آلومینیومی پره­ دار است که با CPU تماس مستقیم دارد.

کار ویژه هیت­ سینک افزایش سطح تماس CPU با هواست تا خنک کردن CPU بهتر انجام شود. هرچه که هیت­ سینک بزرگتر باشد، سطح تماس بیشتر می­شود و ظرفیت خنک­­ کنندگی افزایش می­ یابد. پره ­های هیت ­سینک طوری طراحی می­شوند تا سطح تماس با هوا بهینه­ باشد. به محض اینکه هیت ­سینک در تماس با CPU قرار می­گیرد، گرما از CPU به هیت­ سینک منتقل میشود؛ سپس، هوا هیت ­سینک را خنک می­کند و هیت ­سینک نیز CPU را خنک می­کند.

نقش فن در خنک کنندگی سی پی یو

روی هیت ­سینک، یک فن نیز قرار می­گیرد. کار ویژۀ فنِ CPU به جریان انداختن هوا و کمک به خنک­ نگه داشتن هیت­ سینک است. این نوع شیوۀ خنک­سازیِ CPU تهویه با فن نامیده می­شود. در اکثر کامپیوترها، از این شیوه برای خنک نگه داشتن CPU  استفاده میشود.

خمیر سیلیکون و کاربرد آن در خنک کردن CPU

بسیار مهم است که هیت­ سینک و CPU بیشترین تماس ممکن را با هم داشته باشند. به همین دلیل، پیش از قراردادن هیت­ سینک روی CPU، لازم است که از خمیر سیلیکون روی CPU استفاده شود. خمیر سیلیکون در خنک کردن CPU از گزینه های بسیار مهم است و باید استفاده شود. خمیر سیلیکون شکاف­ های میکروسکوپی هوا بین هیت­­ سینک و CPU را پر می­کند. درزهای دو سطحی که باهم تماس دارن جبران میشود. با این کار، سطح CPU و هیت­ سینک صاف می­شود؛ البته اگر با ذره­ بین بررسی کنیم، می­بینیم که کاملاً هم صاف نیست! از خمیر سیلیکون برای پر کردن شکاف­های میکروسکوپی هوا استفاده می­شود تا هیت­ سینک حداکثر تماس ممکن را با CPU داشته باشد، چرا که هرچه تماس بین آنها بیشتر باشد، انتقال حرارت بهتر انجام می­گیرد و CPU خنک­تر می­ماند.

خنک کننده آبی و نحوه کار آن در خنک کردن CPU

روش دیگرِ خنک کردن CPU استفاده از خنک­­ کننده آبی است. در این روش، بجای هوا از آب برای خنک­­سازی CPU استفاده می­شود. مثلاً اینجا یک واحد خنک­­ کننده آبی را برای CPU داریم. این واحد خنک کننده یک پمپ، یک شلنگ، و یک رادیاتور دارد. در داخل آن، آب وجود دارد و مستقیماً روی CPU قرار می­گیرد، درست مثل هیت­ سینک­ های معمولی. پمپ داخلی، آب را دائماً در مدار خنک کننده به جریان می­ اندازد تا CPU خنک بماند.

هنگامی که آب به رادیاتور می­رسد، با استفاده از جریان هوای فن خنک می­شود. فن با تزریق هوای خنک به رادیاتور آب را خنک می­کند. این چرخه پیوسته تکرار می­شود تا جریانِ آبِ سرد دائماً با CPU در تماس باشد. در نتیجه، کارایی خنک­­ کننده آبی در خنک کردن CPU بهتر از فن تهویه است. این روش ­کم ­صداتر هم هست. البته سیستم­های خنک­سازی آبی نسبت به تهویه با فن گران­تر و کم ­استفاده ­ترند.

اگر همین امروز کامپیوتر جدیدی را بخرید، خواهید دید که احتمالاً سیستم تهویه با فن دارد. از سیستم­های خنک­ کننده آبی معمولاً در کامیپوترهای سطح بالا، مانند پی ­سی­ های مخصوص بازی، استفاده می­شود. اگر می­خواهید کامپیوترتان را اُوِرکلاک کنید، باز هم باید از خنک­ کننده ­های آبی استفاده نمایید.

.